Psixotrop maddələr müxtəlif yollarla əldə edilir. Məsələn, sintetik narkotik preparatları təbii bitkilərdən fərqli olaraq kimyəvi yolla əldə edilir. Belə psixotrop dərmanların istehsalı bütün dünyada geniş yayılıb. Bu dərmanların istehsalı psixi xəstələrin, epileptik xəstələrin, uşaq və böyüklərin serebral iflic xəstələrinin, xərçəng xəstələrinin müalicəsi, eyni zamanda müəyyən müddətə “həzz alma” üçün də istifadə olunur.
Kimya sahəsindəki nailiyyətlər ona imkan verir ki, “həzz” verən maddələri yaradan "aşpazlar"a eksperimentlər və “fantaziyaların uçuşu” üçün qeyri-məhdud imkan yolu açılsın. Lakin onların bir çoxu uzun müddətdir ki, narkomanlar tərəfindən sınaqdan keçirilir. Məsələn, lirika, amfetamin, tropikamid, blister paketləri hər həyətdə və yolda ayaq altında peyda ola bilər. Onlar hətta yeni sintetik narkotiklərin ortaya çıxması ilə belə, narkotik bazarında populyar olmağa davam edəcəklər.
Populyar sintetik narkotiklərə sürət, LSD, duzlar, spayslar daxildir. Məsələn, araşdırmada məlum olub ki, hazırda ölkəmizdə marixuana, mefedron, həşiş çox məşhurdur. Daha az populyar olan duzlar və kokaindir.
Sintetik narkotikin hər növü ciddi fəsadlara səbəb olur. Bu, təkcə onların xassələri ilə yox, həm də “yeraltı narkotik sexləri”nin sanitar-gigiyenik şəraitinin bərbad olması ilə bağlıdır. "Narkotik cövhəri”ni daha çox əvvəllər texniki ehtiyaclar üçün istifadə edilən qablarda birşirirlər. Həmçinin, narkotik istehsalında çox vaxt son məhsulun necə olacağı bilinmir. Naməlum hazırlanma prosesi narkotikdən zəhərlənmə qurbanlarına tibbi yardım göstərməyi çətinləşdirir. Bundan əlavə, sintetik narkotikin doza həddinin aşılması riski yüksəkdir - bu cür maddələr təxmini nisbətdə qarışdırılır, bu da aludəçinin dozanı hesablamasına imkan vermir.
Sintetik narkotiklər bədəndə nə qədər qalır?
Sintetik narkotiklərin bəziləri bədəndə üç günə qədər davam edən dəyişikliklərə səbəb ola bilər (məsələn spays). Uzunmüddətli təsir üçün tək doza kifayətdir. Eyni zamanda halüsinasiyalar, depressiya, intihar meyli, yuxunun, yaddaşın, düşüncənin pisləşməsinə, həmçinin müxtəlif orqanlarda problemlərə - aritmiya, hipertoniya, tənəffüs depressiyası, ürəkbulanma, qusma, qəbizlik, ishal səbəb olur.
Narkomaniyanın özü bir xəstəlik kimi ən çox 13-30 yaşlı gəncləri (məktəblilər, tələbələr, musiqiçilər, cəmiyyətin yetkinlik yaşına çatmayan cinayətə meylli təbəqələri və s.) əhatə edir. Yeniyetmə narkomanı tanımaq asandır. O, arıq, dərisi bozumtul çalarlarla solğun, gözlərinin altında tünd dairələr, gözlərinin və dişlərinin ağları sarı rəngdə olur, yaşlı, ağır xəstə təəssüratı yaradır. İynə izlərini gizlətmək üçün gənclər yayda belə uzunqol köynək geyinirlər. Yeniyetmələrin psixikası da dəyişir. Şübhəli, səksəkəli olurlar. Çaxnaşma və qorxu hiss etməyə meyllidirlər, məsuliyyətsiz və passivdirlər, ailəyə, təhsilə maraq göstərmirlər, dostlarını itirirlər. Yeniyetmələr birbaşa narkotikin təsiri altına düşdükdə, spesifik davranışlar - anormal şəkildə genişlənmiş və ya maksimum dərəcədə daralmış göz bəbəkləri, çaşqın, qeyri-sabit yeriş, əsassız təbəssüm və ya gülüş, mənasız heyrətamiz ifadələr, uzun sözlərin artikulyasiyasının pozulması, yuxulu və ya təhrif olunmuş üz ifadələri özünü biruzə verir.
Mütəxəssislərin fikrincə, hər bir narkoman öz çevrəsinə 15-ə qədər insan cəlb edir ki, onların da əksəriyyəti azyaşlı yeniyetmələrdir. Son illər narkotikdən ölənlərin sayı 12 dəfə artıb. Narkotiklərin yeniyetmələr üçün zərəri öz sözünü deyir - bu kateqoriyadan olan narkomanlarda psixotrop dərmanlardan istifadə nəticəsində ölüm halları 42 dəfə artıb. Davamlı olaraq sintetik narkotik qəbul edən narkomanların yalnız təxminən 6% -i tam müalicə edilə bilər, yeniyetmələr arasında bu rəqəm daha da aşağıdır.
Sintetik narkotiklər praktiki olaraq bədəndən xaric edilmədiyindən, bütün orqanlar - böyrəklər, qaraciyər, reproduktiv sistem və beyin qısa müddətdə tam məhv olur.
Stopnarkotik.az
