Narkomaniyadan müalicə tədbirləri çərçivəsində Metadon proqramı əsas alternativ çıxış yolu kimi görünür. Azərbaycanda da narkomaniyanın müalicəsində bu proqram mühüm yer tutur. Qazaxıstanda 2008-ci ildən 2022-ci ilə qədər metadonun alınması QİÇS, vərəm və malyariya ilə mübarizə üzrə Qlobal Fondun vəsaiti hesabına həyata keçirilirdi. Hazırda Qazaxıstan Respublikasının Səhiyyə Nazirliyi bildirib ki, 2024-cü ildən metadonla əvəzedici terapiya keçirən xəstələrin dövlət təminatına keçirilməsi planlaşdırılır. Stopnarkotik.az xəbər verir ki, gələn il dövlət büdcəsi hesabına narkomanlar metadonla müalicə olunacaqlar. İctimaiyyət bu məsələdə iki düşərgəyə bölünüb: bəziləri ideyanı dəstəkləyir, digərləri isə qəti şəkildə əleyhinədir. Qazaxıstanda narkomanların müalicəsində əvəzedici terapiya, yəni Metadon proqramı ilə bağlı fikirlər fərqlidir. Bəzi ekspertlər və ictimai xadimlər metadonun xəstələrin vəziyyətini daha da ağırlaşdıran bəla olduğuna inanırlar. Digərləri, əksinə, “Opioidlərin Antoqonistlərlə Terapiya Proqramı” - Metadon proqramını narkomanların müalicəsinin müasir üsulu hesab edirlər ki, bu üsul düzgün tətbiq olunarsa, adi heroin aludəçisinin cəmiyyətin tam hüquqlu üzvü olmasına ağrısız və effektiv kömək edə bilər.
Bəs ekspertlər bu barədə nə deyirlər? Metadon əlverişli preparatdırmı? Elmi cəhətdən narkotiklərin agonist preparatlarla müalicəsində əsas olan metadon terapiyası narkotik istifadəsini azaltmağa kömək etmək üçün heroin asılılığının müalicəsində istifadə olunan uzunmüddətli əvəzedici terapiyadır. Metadon yaxud buprenorfin uzun müddətli daxilə qəbul üçün opioiddən asılı xəstəyə həkim tərəfindən təyin edilir. Üstəlik, tibbi mütəxəssislərin nəzarəti altında və ciddi şəkildə tənzimlənən dozada. Bəzi tədqiqatçıların fikrincə, bu üsul sayəsində narkomanların narkotiklərlə “bağlanmağa” çalışdıqları zaman xoşagəlməz simptomları aradan qaldırmağa kömək etmək mümkündür. Qazaxıstanda “Opioidlərin Antoqonistlərlə Terapiya Proqramı” - Metadon proqramı hələ 2008-ci ilin oktyabrında Pavlodar və Temirtauda pilot layihə kimi tətbiq edilib. Bu şəhərlər QİÇS-in və narkomaniyanın yüksək yayılmasına görə seçilib. Pilot layihənin nəticələrini qiymətləndirdikdən sonra Səhiyyə Nazirliyi proqramı davam etdirmək qərarına gəlib. 2010-cu və 2012-ci illərdə isə bu tip terapiyanın tətbiqinin genişləndirilməsi üçün şöbə tərəfindən əmrlər verilib. Bu gün Qazaxıstanda Metadon proqramının 17 ofisi ölkənin 13 regionunda yerləşir. 2008-2022-ci illər ərzində metadonun alınması QİÇS, vərəm və malyariya ilə mübarizə üzrə Qlobal Fondun vəsaiti hesabına həyata keçirilib. Bununla belə, 2024-cü ildən Səhiyyə Nazirliyi bu xəstələrin təminatını dövlət hesabına keçirməyi planlaşdırır. Belə ki, gələn il dövlət büdcəsi hesabına narkomanlar metadonla müalicə olunacaqlar. 2005-ci ildə ÜST metadon və ikinci müalicə preparatı olan buprenorfini opioid asılılığı üçün ən effektiv, əsaslandırılmış və təhlükəsiz hesab edilən “vacib dərmanlar” siyahısına daxil etmişdir. Metadon dövlət qeydiyyatından keçib və Qazaxıstanın Milli Dərman Formulyarına daxil edilib. Qazaxıstan Respublikasında “metadon” preparatının istifadəsi ilə müalicənin tətbiqi opioid asılılığı olan xəstələrə tibbi yardımın növlərindən biridir.
Səhiyyə Nazirliyindən onu da qeyd ediblər ki, bu gün 468 xəstə Metadon malicəsi alır və onların 56%-dən çoxu cəmiyyətin sosial həyatında iştirak edən işləyən vətəndaşlardır. Həmçinin, nazirliyin məlumatına görə, bu proqram cinayət fəaliyyətinin azalması və QİÇS-ə yoluxma riski nəzərə alınmaqla, cəmiyyət baxımından potensial olaraq faydalı strategiyadır.
Stopnarkotik.az