Milyonlarla insan narkomaniyanın qurbanına çevrilir. Bunlar cəmiyyətdə müxtəlif cins, yaş və sosial statusa malik - yaradıcı və praqmatik, lakin eyni narkomaniyanın caynağına eyni həvəs - zəhmət çəkmədən əylənmək arzusu üzündən düşən insanlardır.
Narkotik asılılığının qaynağı yalnız heç bir zəhmət çəkmədən, səy göstərmədən, əziyyətsiz zövq almanın pik həddinə çatmaq istəyi deyil, həm də əlçatmaz, reallıq payı az olan bir həzzə sahib olmaq istəyi, qorxu və güvənsizlik olmadan yaşamaq istəyidir – ilğım kimi... Başqa sözlə, belə bir həzz illuziyadır. Çünki, onun kökündə reallıq yoxdur. Sonradan narkotiklər insanın şəxsiyyətini məhv edir, insan onlardan asılı olur.
Psixoaktiv maddələrin istehsalı və istifadəsinin tarixi 7000 ildən çoxdur. Bəşəriyyətə məlum olan ən qədim narkotik, çox güman ki, xaşxaş idi. Tiryək istehsalının yönü eramızdan əvvəl 15-ci əsrdə Mesopotamiyadan Misirə, 9-cu əsrdə isə indiki İran adlanan bölgəyə, eramızdan əvvəl 5-ci əsrdə isə Kiçik Asiyaya doğru istiqamətləndi. Tiryək bazarı ən böyük aktivliyinə 19-cu əsrdə, tiryək asılılığı epidemiyası fonunda Hindistanla Çin arasında tiryək ticarəti zamanı çatmışdır. 1830-cu ildən 1837-ci ilə qədər ingilislərin Çinə tiryək ixracı hər birinin çəkisi təxminən 60 kiloqram olan 2000 yeşikdən 39.000 yeşiyə çatdı. Belə nəhəng miqyasa hətta indiki müasir narkokartellər də çatmayıb. 1830-cu illərin sonunda isə tiryəkdən istifadə o qədər vüsət almıdşdı ki, hətta asayişi və asayişi təmin etməli olan qoşunlar da narkotik çəkirdilər.
1839-cu ildə imperator Daoquan narkomaniyaya və narkotik ticarətinə qarşı fəal mübarizə aparmağa başladı. Bu, bəşəriyyət tarixində ilk dövlət anti-narkotik proqramı sayıla bilər. Narkotik sayəsində zəngin, firavan Çin onilliklər ərzində Qərb dövlətlərinin xammal bazasına çevrildi. Bu zəmində toqquşmalar tiryək müharibələri kimi tanınır. Narkomaniya ilə mübarizə hələ də ÇXR-in dövlət siyasətinin prioritet vəzifələrindən biri olaraq qalır - hazırda Çində narkomaniyaya qarşı ən sərt qanunu var.
Narkotiklər bu gün həm də geosiyasi müharibənin güclü alətidir. Bu gün Əfqanıstan dünya heroin istehsalının əsas mərkəzidir.
Əfqanıstan Amerika işğalı dönəmində qlobal “heroin zavodu”na çevrildi. Bu Əfqanıstanın ABŞ işğal başlayandan bəri ölkədə heroin istehsalı 40 dəfə artıb. İndi bu ölkənin hər altıncı sakini tiryək biznesi ilə məşğuldur. Əgər 2000-ci illərin əvvəllərində tiryək sahələri 8 min hektar ərazi tuturdusa, indi artıq 200 min belə sahə var. Bu günə qədər narkotik ticarətindən əldə edilən gəlir ildə təxminən 150 milyard dollar təşkil edir.
Stopnarkotik.az