Qazaxıstanda sənaye çətənəsinin sənaye məqsədləri üçün becərilməsinə icazə verilə bilər.
Stopnarkotik.az xəbər verir ki, bu barədə Parlament Məclisinin məlumatında deyilir.
“Qanun layihəsində yerli və xarici investorların cəlb edilməsi və ölkə iqtisadiyyatının inkişafı məqsədilə sənaye məqsədləri üçün becərilməsinə icazə verilən çətənə (kannabis) bitkilərinin sortlarının müəyyən edilməsi məsələlərinin hüquqi tənzimlənməsi təklif edilir”, deyə palatanın məlumatında bildirilir.
Müzakirələr zamanı Milli Məclisin deputatı Nikita Şatalov DİN nazirinin müavini Sanjar Adilovdan Daxili İşlər Nazirliyinin sənaye çətənəsinin dövriyyəsinə necə nəzarət edə biləcəyi ilə maraqlanıb.
"Bu bitki tikinti, kosmetologiya, tekstil və digər sənaye sahələrində geniş istifadə olunur, lakin riskləri də var", deyə deputat qeyd edib.
Daxili İşlər Nazirinin müavini isə qeyd edib ki, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi həmin sərxoşedici maddənin - çətənənin tərkibindəki tetrahidrokannabinolun icazə verilən miqdarını, ehtimal ki, 0,3%-ə qədər müəyyən edir.
Sanjar Adilovun sözlərinə görə, Çuy vadisində bitən yabanı marixuananın tərkibində 15%-dən çox tedrohidrokannabinol var.
"Belə olan halda sənaye sahəsində tərkibində 0,1%-dən 0,3%-ə qədər tetrahidrokannabinol olan çətənədən istifadə olunur. Düzünü desək: bir polis kimi deyim ki, bu məhsul nə narkotikdən istifadə edənlərə, nə də narkotik vasitələrin satışı ilə məşğul olan insanlara maraqlı olmayacaq", deyə nazir müavini bildirib.
O əlavə edib ki, çətənənin sənaye üsulu ilə becərilməsinin əkindən tutmuş son emala qədər bütün prosesinə aqrar-sənaye kompleksinin nümayəndələri ilə birlikdə narkotiklərin qanunsuz dövriyyəsinə qarşı mübarizə aparan qurumun əməkdaşları nəzarət edəcəklər.
Deyilənə görə, tarixdə çətənədən ekoloji cəhətdən təmiz parçalar və kağızlar istehsal etmək kimi nümunələr olub, hansı ki, onlardan da kitablar, topoqrafik xəritələr və dərsliklər çap edilib, çətənədən tikinti materialları və hətta yanacaq əldə edilib. Üstəlik, çətənə uzun müddət insanlar üçün faydalı olan protein birləşmələrinin qiymətli mənbəyi olub. Və deyirlər ki, hətta ABŞ dolları hələ də çətənə kağızından çap olunur.
Üstəlik, cəmi bir neçə il əvvəl məlum oldu ki, sənaye çətənəsi torpağı ağır metallar və radioaktiv izotoplarla çirklənmədən təmizləməyə qadirdir. Bunu Çernobıl ətrafındakı radioaktiv çirklənmə nəticəsində torpağın təhlükəli zəhərlərdən təmizlənməsi prosesində bu zavodun bu xüsusiyyətini aşkar edən Belarus alimləri bildiriblər.
Çətənənin çirklənmiş torpağı təmizləməsi prosesi fitoremediasiya adlanır, bu ətraf mühiti təmizləmək və ya ağır metallar və minerallarla çirklənmiş torpaq və ya suyu "təmizləmək" üçün yaşıl bitkilərdən istifadə terminidir. İndiyə qədər elmdə torpağı bu üsulla təmizləməyə qadir olan iki bitki - xardal və günəbaxan məlumdur, lakin onlarla təmizlənmə uzun illər tələb edir. Çətənə ilə proses, elm adamlarının firkincə, daha sürətli baş verə bilər. 90-cı illərdə bu məsələyə qazax alimi Kanat Sarsenbayev toxunaraq tərkibində həşiş və marixuana hazırlanması üçün gərəkli dərəcədə kannabinoid olmayan, iplik, lif, kağız və hətta bioyanacaq əldə etmək mümkün olan sənaye çətənəsinin emalı layihəsini təklif etdi.
Xatırlayaq ki, iki növ çətənə, yabanı və sənaye çətənəsi fərqli ərazilərdə bitir. Deyilənə görə, yabanı çətənə yalnız Qazaxıstanın Çuy vadisində və Hindistanın bəzi ərazilərində Hindukuş dağlarının ətəklərindən gətirilərək əkilir, bitir. Texniki - əsasən Sibir və Ukraynanın cənub bölgələrində bitir. Sənaye və yabanı çətənə təkcə tərkibinə və faydalılığına görə deyil, həm də kənd təsərrüfatı texnologiyasına görə oxşardır.
Uruqvayda marixuananın (yabanı çətənə törəməsi) satışı qanuniləşdirilib ki, bu da bu ölkə hökumətinə narkokriminalı praktiki olaraq bazardan sıxışdırmağa imkan verib. İsraildə və ABŞ-ın 20 ştatında onun tibbi məqsədlər üçün istifadəsinə rəsmi icazə verilir. Bu bitkinin ekstraktları qlaukoma, fantom ağrılarına qarşı dərman preparatları və sakitləşdirici damcılar istehsal etmək üçün istifadə olunur.
Çətənədən həmçinin əla kəndirlər, çantalar, kostyumlar üçün parça, kağız, idman və ev ayaqqabıları, izolyasiya materialları, möhkəmləndirici texniki lif, çətənə yağı və boyalar istehsalında istifadə olunur. Eləcə də çətənənin çirkli havanı təmizləməsi xüsusiyyəti də irəli sürülür.
Yeri gəlmişkən, qeyd edək ki, Qazaxıstanda narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin və onların analoqlarının qeyri-tibbi istifadəsinə görə cəzaya gəlincə, 2025-ci ildə – 314 850 tenge cərimə və ya islah işləri və ya ictimai işlər və ya 20 günə qədər həbs nəzərdə tutulur (CM-in 296-cı maddəsinin 1-ci hissəsi). Narkotik vasitələrin yayılması isə əmlakı müsadirə olunmaqla 15 ildən 20 ilədək müddətə azadlıqdan məhrum etmə ilə cəzalandırılır.
Stopnarkotik.az
P.S. Tərkibində 0,1%-dən 0,3%-ə qədər tetrahidrokannabinol olan sənaye çətənəsinin əkin niyyəti məsum görünür. Amma heç kim də zəmanət verə bilməz ki, hansısa "qüdrətli" məmur ös səlahiyyətindən və hökümündən istifadə edərək, elə həmin əkin zonasında narkoticarətə yararlı çətənə əkməyəcək, yaxud da bunu münbit şərait kimi istifadə etməyəcək. Ən azı belə bir qərar Azərbaycanda qəbul edilsəydi, ölkə üçün müsbət nəticə vəd etməzdi. Çünki bizdə məmur hökmranlığı sərhədləri aşır. Yaxud məmur-iş adamı transformasiyası çox rastlanan hadisədir. Amma bu qərarın Qazaxıstan nümunəsində nəticələrini görmək maraqlı olacaq.