“Azərbaycanda narkomaniyanın yayılması ciddi bir problem olaraq qalır və buna qarşı mübarizə dövlət rəhbərliyinin də diqqət mərkəzindədir”.
Stopnarkotik.az xəbər verir ki, bunu 5 saylı Klinik Şəhər Xəstəxanasının həkimi Sevil Orucova bildirib. Saytımıza açıqlama verən S.Orucova hesab edir ki, ölkəmizdə yeniyetmə və gəncləri narkomaniyadan qorumaq üçün bir neçə təsirli addım atıla bilər:
1. Maarifləndirmə və təhsil sahəsi: Məktəblərdə və ali təhsil müəssisələrində narkotiklərin zərərləri haqqında məlumatlandırıcı seminarlar və dərslər keçirilməlidir. Uşaqlar və gənclər narkotik maddələrin sağlamlığa, ailəyə və cəmiyyətə vurduğu zərərlər barədə ətraflı məlumatlandırılmalıdır.
2. Sosial dəstək: Gənclərin asudə vaxtlarını səmərəli keçirməsi üçün idman, incəsənət və digər yaradıcılıq sahələrinə yönəldilmələri təşviq olunmalıdır. Sosial və mədəni fəaliyyətlər gənclərin müsbət mühitdə böyüməsinə kömək edə bilər.
3. Ailə dəstəyi: Ailələr narkotiklərin zərərləri və onların qarşısının alınması yolları barədə məlumatlandırılmalıdır. Valideynlər uşaqlarının həyatına aktiv maraq göstərməli və onlara mənəvi dəstək verməlidir.
4. Qanunvericilik və hüquq-mühafizə tədbirləri: Narkotiklərin yayılması və istifadəsinə qarşı qanunlar sərtləşdirilməli və onların icrası təmin edilməlidir. Hüquq-mühafizə orqanları narkomaniyaya qarşı mübarizədə daha fəal olmalıdır.
5. Psixoloji dəstək: Narkomaniyaya qarşı mübarizədə psixoloqların və məsləhətçilərin rolu böyükdür. Narkotik maddələrə meylli olan gənclər üçün məsləhət xidməti təşkil edilməli və psixoloji dəstək təmin olunmalıdır.
Sevil Orucova deyir ki, bu tədbirlərin hər biri cəmiyyətin və dövlətin qarşılıqlı əməkdaşlığı şəraitində keçirildikdə, yeniyetmə və gənclərin narkomaniyadan qorunması daha effektiv olar.
Bəs, narkomaniyanın və narkoticarətin qarşısının alınması üçün maarifçilik, yoxsa cəzaların sərtləşdirilməsi yolu daha məqbuldur.
Müsahibimiz hesab edir ki, hər bir yanaşmanın öz üstünlükləri və çatışmazlıqları var: “Məsələn, maarifçilik uzunmüddətli və dayanıqlı bir həll yolu təklif edir. Çünki bu, insanların məlumatlılığını artıraraq narkomaniyanın kökünü kəsməyə yönəlir. Digər tərəfdən, cəzaların sərtləşdirilməsi qısa müddətdə təsirli olar və narkotiklərin yayılmasının qarşısını almaqda sürətli nəticələr verə bilər.
Ən məqbul yanaşma, hər iki metodun kombinasiyasını tətbiq etməkdir. Maarifçilik tədbirləri ilə cəmiyyətin məlumatlılığı artırılmalı, eyni zamanda, sərt cəzalar vasitəsilə narkotiklərin qanunsuz dövriyyəsi ilə məşğul olan şəxslər cəzalandırılmalıdır. Bu yolla həm qısa, həm də uzunmüddətli nəticələr əldə edilə və cəmiyyət narkomaniya bəlasından qurtula bilər”.
Sevil xanım əlavə edir ki, tanınmış şəxslərin narkomaniyanın zərərləri ilə bağlı təbliğat işlərinə cəlb edilməsi mübarizənin effektivliyini daha da artırır: “Onların nüfuzu və geniş təsir dairəsi sayəsində narkotiklərin zərərləri barədə məlumatlar daha çox insana çatar və daha çox gəncin bu bəladan uzaq durması üçün motivasiya yaradar. Bu yanaşma, digər təbliğat və maarifçilik tədbirləri ilə birlikdə istifadə edildikdə, narkomaniya ilə mübarizədə mühüm rol oynaya bilər”.
S.Orucova onu da vurğuladı ki, narkotik satışını önləmək və narkotik maddələri insanlar üçün əlçatmaz etmək üçün bir sıra əlavə tədbirlər də görülə bilər. Onun fikrincə, bu tədbirlər həm hüquq-mühafizə orqanlarının fəaliyyətini, həm də cəmiyyətin maarifləndirilməsini əhatə etməlidir:
1. Sərhəd nəzarətinin gücləndirilməsi: Narkotiklərin ölkəyə daxil olmasının qarşısını almaq üçün sərhəd nəzarəti gücləndirilməlidir. Bunun üçün müasir texnologiyalardan istifadə edilməli və sərhəd keçid məntəqələrində xüsusi təlim keçmiş itlər və müasir avadanlıqlar tətbiq edilməlidir.
2. Daxili kəşfiyyat və əməliyyatlar: Daxili işlər orqanları narkotiklərin yayılması ilə məşğul olan cinayətkar şəbəkələrə qarşı daha intensiv kəşfiyyat və əməliyyatlar aparmalıdır. Bu məqsədlə, xüsusi təlim keçmiş mütəxəssislərdən ibarət qruplar yaradılmalı və onlara lazımi resurslar təmin edilməlidir.
3. Hüquqi əsasların möhkəmləndirilməsi: Narkotik maddələrin qanunsuz dövriyyəsinə qarşı qanunvericilik daha da sərtləşdirilməli və bu sahədə mövcud boşluqlar aradan qaldırılmalıdır. Narkotik cinayətlərinə qarşı cəzalar daha sərt və önləyici olmalıdır.
4. Beynəlxalq əməkdaşlıq: Narkotiklərin qanunsuz dövriyyəsi ilə mübarizədə beynəlxalq əməkdaşlıq gücləndirilməlidir. Bu sahədə digər ölkələrlə məlumat mübadiləsi və birgə əməliyyatlar aparılmalı, beynəlxalq təşkilatların dəstəyi artırılmalıdır.
5. İctimai nəzarət və iştirak: Cəmiyyətin narkotiklərlə mübarizəyə fəal iştirakı təmin edilməlidir. Bu məqsədlə vətəndaşlar narkotik maddələrin yayılması ilə bağlı məlumatları hüquq-mühafizə orqanlarına çatdırmaq üçün təşviq edilməlidir. Bunun üçün anonim xəbərdarlıq xəttləri və elektron platformalar yaradılmalıdır.
6. Təhsil və maarifləndirmə: Məktəblərdə və ali təhsil müəssisələrində narkotiklərin zərərləri və onların yayılmasının qarşısının alınması haqqında təhsil proqramları və maarifləndirmə kampaniyaları keçirilməlidir. Bu tədbirlər gənclərin narkotik maddələrdən uzaq durmalarını təşviq etməlidir.
7. Reabilitasiya və müalicə mərkəzlərinin artırılması: Narkotik maddələrdən asılılıqdan əziyyət çəkən şəxslərin müalicəsi və reabilitasiyası üçün daha çox mərkəzlər yaradılmalıdır. Bu mərkəzlərdə peşəkar tibbi və psixoloji dəstək təmin edilməlidir.
8. İşsizlik və sosial problemlərin həlli: İşsizlik və digər sosial problemlər narkotik maddələrin yayılmasına səbəb ola bilər. Bu səbəbdən, sosial problemlərin həlli istiqamətində tədbirlər görülməli və işsizlik səviyyəsi azaldılmalıdır.
Müsahibimiz əmindir ki, yuxarıda sadalanan tədbirlər birgə tətbiq edildikdə, narkotik maddələrin yayılmasının qarşısının alınması və narkomaniyanın azaldılması mümkün olacaq.
Onun fikrincə, təhsil sistemində narkomaniyanın zərərləri ilə bağlı xüsusi dərs vəsaitinin hazırlanması və tədris proqramlarının tətbiqi də bu problemin qarşısının alınmasında mühüm rol oynaya bilər. Bu, gənclərin narkotik maddələrin zərərləri barədə məlumatlılığını artıraraq, onları bu bəladan uzaq durmağa təşviq edər və cəmiyyətin ümumi rifahını yüksəldər.
Söhbətləşdi: Fuad BİLƏSUVARLI
Stopnarkotik.az
