Məktəblilər, yeniyetmələr arasında bıçaqlanma halları artır. Son iki gündə artıq üç belə hadisə qeydə alınıb. Sözügedən cinayət hadisələri Bakı və Xaçmazda baş verib.
Maraqlıdır ki, bu cinayətlərdən ikisini törədənlərin cəmi 16 yaşı var. Belə ki, Sabunçu rayonu, Ramana qəsəbəsində 16 yaşlı şəxs 20 yaşlı gənci bıçaqla qətlə yetirib. Xaçmazda isə 10-cu sinif şagirdi öz sinif yoldaşını bıçaqlayıb.
Həmçinin, Sabunçu rayonunda yerləşən 71 nömrəli tam orta məktəbin 10-cu sinif şagirdi 2008-ci il təvəllüdlü A.S (şərtidir) D.N-ı (şərtdir) bud nahiyəsindən bıçaqlayıb. Yaralının həyatını xilas etmək mümkün olmayıb.
Niyə bu hallar baş verir? Səbəblərdən birini qeyd edirəm.
"Vorovskoy yaşayış"
АУЕ – (Арестанткий Уклад Един - Məhkumun həyat tərzi birdir) kriminal subkulturanın adı, şüarı və azyaşlılardan ibarət Rusiya qeyri-rəsmi dəstələr birliyi.
Bu "gənclik icması" mənaca rus mütəşəkkil cinayətkarlığının cinayət ideologiyası (“oğru anlayışları”) ilə eyni olan, lakin onlardan kopyalanmayan dəyər və davranış normaları sistemini təbliğ edir.
Rusiyada qadağan edilmiş, özlərini AUE-nin üzvü hesab edən cinayətkar birliklərin üzvləri adətən təhsil müəssisələrində öz qaydalarını müəyyən edirlər. Hədə-qorxu ilə uşaqlardan oğruların ümumi fonduna (“obşaq”) pul yığırlar, pulu verməkdən imtina edənləri isə “çıxır”, onlar bu cür şəxslər üçün ayrıca (“sxodka”) masalar qurur, qab-qacaq və paltarlarını xüsusi olaraq işarələyir, müxtəlif hədə-qorxu üsullarından, o cümlədən döyülmə və cinsi cinayətlərdən istifadə edirlər.
Bəzi hallarda, yerli yeniyetmələr böyüklərdən ibarət cinayətkar qruplardan gizli kuratorlar təyin edilir.
AUE üzvləri sosial şəbəkələrdə yüz minlərlə insanın abunə olduğu "icmalar" yaradır və gördüyünüz kimi, məsələn “Tik-Tok”da da ən çox diqqət onlardadır.
AUE dəstələrinin əsas "mülkiyyəti" üzvlərinin azyaşlı olmasıdır. Bu, onlara, onların öz aləmində cəzasızlıq və toxunulmazlıq hissi verir. Üstəlik, yaşa görə bu yurisdiksiyanın olmaması polis tərəfindən saxlandıqda, məhkəmədə, xüsusən də böyüklər onları döyürlərsə, hətta özünümüdafiə zamanı onlar tərəfindən qorxutma vasitəsi və müdafiə kimi də istifadə olunur.
"AUE Məcəlləsi" polis və digər dövlət orqanları ilə hər hansı qarşılıqlı əlaqə və yardımı qadağan edir. Hər hansı bir fəaliyyət sahəsində AUE dəstəsi ilk növbədə uşaqları işə götürməyə və onlardan "vergi" toplamağa, yetkin cinayət strukturlarının konsepsiyalarına əsaslanaraq paralel güc və nizam strukturu qurmağa çalışır.
Belə bir “vergi”, “ümumi fond”, (“obşaq”) üçün ödənişlər ideyası hansısa formada sosial sığorta sistemini, pensiya sistemini istehzalı surətdə köçürür: Uşaqlardan yığılan pullar indi həbsdə olanlara, sonra isə gələcəkdə pul bağışlayan AUE üzvləri həbsxanada olarkən başqalarından (gənc AUE tərəfdarları) pul alacaqlar. Yəni AUE üzvləri nə vaxtsa həbsxanaya düşəcəklərinə inanır və uşaq olduqlarından buna can atırlar.
“Tik-Tok”da iştirakçıların ümumi sayı təxminən 300 min olan bir neçə "icma" yaradılmışdır. Bu icmalardakı mesajların mövzusu oğruların romantikası ilə sərxoşluq, cinayətkar həyat tərzinin təbliği və romantikləşdirilməsi, oğruların anlayışları və kriminal dünyagörüşüdür.
(Mövzuya qayıdacağıq)
Emil MAQALOV,
Regional Sosial Təşəbbüslərə Dəstək İctimai Birliyinin sədri, narkoekspert